Wybór:
MARIA LEŚNIEWSKA I JERZY BRZOZOWSKI
Redakcja i posłowie JERZY BRZOZOWSKI
Podstawa wydania (dla tekstu francuskiego): Charles Baudelaire, Oeuvres completes, t. I; Gallimard 1975, Bibliotheąue de la Pleiade.
Przełożyli: Zbigniew Bieńkowski, Jerzy Brzozowski, Stanisław Korab-Brzozowski, Bolesław Wieniawa-Długoszowski, Wiktor Gomulicki, Mieczysław Jastrun, Ireneusz Kania, Roman Koloniecki, Feliks Konopka, Czesław Jastrzębiec-Kozlowski, Antoni Lange, Maria Leśniewska, Jerzy Litwiniuk, Tadeusz Lubelski, Czesław Miłosz, Artur Międzyrzecki, Adam M-ski (Zofia Trzeszczkowska), Andrzej Nowak, Jan Opechowski, Bronisława Ostrowska, Marian Piechal, Seweryn Pollak, Włodzimierz Słobodnik, Wisława Szymborska, Józef Waczków, Adam Ważyk, Ewa Wende, Bohdan Wydżga, Marianna Zajączkowska-Abrahamowicz, Kazimiera Zawistowska
Spis treści
KWIATY ZŁA (LES FLEURS DU MAL) (1861)
Dedykacja 5
Do czytelnika (Au Lecteur) — Jan Opęchowski 7
Spleen i Ideał (Spleen et Ideał)
I. Błogosławieństwo {Benedictioń) — Ireneusz Kania . . 11
II. Albatros {VAlbatros) — Wisława Szymborska .... 17
III. Wzlot (Ślevatwn) — Wisława Szymborska 19
IV. Oddźwięki (Correspondances) — Antoni Lange .... 21
V. Lubię wspomnienie... (J'aime le souvenir de ces epoąues
nues...) — Bohdan Wydżga 23
VI. Sygnały (Les Phares) — Zbigniew Bieńkowski .... 27
VII. Muza chora {La Muse malade) — Jan Opęchowski . . 29
VIII. Muza przedajna {La Muse venale) — Bohdan Wydżga . 33
IX. Zły Mnich {Le Mauvais Moine) — Bohdan Wydżga . 35
X. Wróg {UEnnemi) — Bohdan Wydżga 37
XI. Pech {Le Guignon) — Maria Leśniewska 39
XII. Poprzednie wcielenie {La Vie anterieure) — Marianna
Zajączkowska-Abrahamowicz 41
XIII. Cyganie w drodze {Bohemiens en voyage) — Maria
Leśniewska 43
XIV. Człowiek i morze {UHomme et la mer) — Stanisław
Korab-Brzozowski 45
XV. Don Juan w piekle {Don Juan aux enfers) — Mieczy¬
sław Jastrun 47
XVI. Kara za pychę {Chdtiment de Vorgueil) — Czesław Ja-
strzębiec-Kozłowski 49
XVII. Piękno {La Beaute) — Marian Piechal 51
XVIII. Ideał {UldeaT) — Jan Opęchowski 53
XIX. Olbrzymka {La Geante) — Mieczysław Jastrun ... 55
XX. Maska {Le Masąue) — Jan Opęchowski 57
XXI. Hymn do Piękna (Hymne a la Beaute) — Zbigniew
Bieńkowski 61
XXII. Zapach egzotyczny (Parfum exotique) — Jan Opęchowski . 63
XXIII. Warkocz {La Chevelure) — Adam M-ski (Zofia
Trzeszczkowska) 65
XXIV. Uwielbiam cię jak nocy kopułę surową... (Je fadore a
Vegal de la voute nocturne...) — Maria Leśniewska . . 69
XXV. Zwabiłabyś świat cały... (Tu mettrais Vunivers entier
dans ta ruelle...) — Maria Leśniewska 71
XXVI. Sed non satiata (Sed non satiata) — Adam Ważyk . . 73
XXVII. W swych sukniach falujących... (Avec ses vetements on-
doyants et nacres...) — Maria Leśniewska 75
XXVIII. Tańcząca żmija (Le Serpent qui danse) — Bohdan Wydżga . 77
XXIX. Padlina (Une charogne) — Mieczysław Jastrun .... 81
XXX. De profundis clamavi (De profundis clamavi) — Sta¬
nisław Korab-Brzozowski 85
XXXI. Wampir (Le Vampire) — Jan Opęchowski 87
XXXII. Pewnej nocy ze straszną Żydówką... (Une nuit ąue
j'etais pres d*une affreuse Juive...) — Maria Leśniewska 89
XXXIII. Pośmiertne żałe (Remords posthumes) — Adam M-ski . . 91
XXXIV. Kot (Le Chat) — Maria Leśniewska 93
XXXV. Duellum (Duellum) — Maria Leśniewska 95
XXXVI. Balkon (Le Balcon) — Czesław Miłosz 97
XXXVII. Opętany (Le Possede) — Bohdan Wydżga . . . . . 99
XXXVIII. Widmo (Un fantóme) 101
I. Ciemności (Les Tenebres) — Adam M-ski . . . 101
II. Wonie (Le Parfum) — Maria Leśniewska .... 101
III. Rama (Le Cadre) — Maria Leśniewska 103
IV. Portret (Le Portrait) — Adam M-ski 103
XXXIX. Wiem, dając ci te wiersze... (Je te donnę ces vers ąfin
ąue si mon nom...) — Józef Waczków 107
XL. Semper eadem (Semper eadem) — Bohdan Wydżga . . 109
XLI. Cała (Tout entiere) — Maria Leśniewska 111
XLII. Co powiesz, duszo biedna, samotna... (Que diras-tu ce
soir,pauvre ame solitaire...) — Mieczysław Jastrun . . . 113
XLIII. Żywa pochodnia (Le Flambeau vivani) — Artur Mię-
dzyrzecki 115
XLIV. Powrotność (Reversibilite) — Maria Leśniewska . . . 117
XLV. Wyznanie (Confession) — Józef Waczków 119
XLVI. Świt duchowy (L' Aube spirituelle) — Maria Leśniewska . 123
XLVII. Harmonia wieczorna (Harmonie du soir) — Maria Le¬
śniewska 125
XLVIII. Flakon (Le Flacoń) — Zbigniew Bieńkowski .... 127
XLIX. Trucizna (Le Poisoń) — Maria Leśniewska 129
L. Zasnute niebo (Ciel brouille) — Marianna Zajączko-
wska-Abrahamowicz 131
LI. Kot (Le Chat) — Czesław Jastrzębiec-Kozłowski . . . 133
LII. Piękny statek (Le Beau Navire) — Seweryn Pollak . . 137
LIII. Zaproszenie do podróży {JJlrwitation au voyage) —
Maria Leśniewska 141
LIV. Nieodwołalne (Ulrriparable) — Marianna Zajączko-
wska-Abrahamowicz 145
LV. Rozmowa (Causerie) — Jan Opęchowski 149
LVI. Pieśń jesienna (Chant d'automne) — Maria Leśniewska . 151
LVII. Do Madonny (A une Madone) — Antoni Słonimski . 155
LVIII. Piosenka popołudniowa (Chanson d'apres-midi) —
Józef Waczków 159
LIX. Sisina (Sisina) — Jan Opęchowski 163
LX. Ku czci Franciszki mojej (Franciscae meae laudes) —
Maria Leśniewska 165
LXI. Do Kreolki (A une damę creole) — Jan Opęchowski . 169
LXII. Moesta et errabunda (Moesta et errabunda) — Maria
Leśniewska 171
LXIII. Upiór (Le Revenani) — Maria Leśniewska 173
LXIV. Sonet jesienny (Sonnet a"automne) — Maria Leśniewska . 175
LXV. Luna melancholijna (Tristesses de la lunę) — Maria
Leśniewska 177
LXVI. Koty (Les Chats) — Artur Międzyrzecki 179
LXVII. Puchacze (Les Hibous) — Jerzy Brzozowski 181
LXVIII. Fajka (La Pipę) — Bohdan Wydżga 183
LXIX. Muzyka (La Musiąue) — Mieczysław Jastrun .... 185
LXX. Ostatnia posługa (Sepulture) — Bohdan Wydżga . . . 187
LXXI. Rycina fantastyczna (Une gravure fantastiąue) —
Feliks Konopka 189
LXXII. Wesoły zmarły (Le Mort joyewc) — Artur Międzyrzecki . 191
LXXIII. Beczka nienawiści (Le Tonneau de la Haine) — Ma¬
rianna Zajączkowska-Abrahamowicz 193
LXXIV. Pęknięty dzwon (La Cloche filie) — Jan Opęchowski . 195
LXXV. Spleen (Pluvióse, irriti contre...) — Jan Opęchowski . 197
LXXVI. Spleen (J'ai plus de souvenirs...) — Mieczysław Jastrun . 199
LXXVII. Spleen (Je suis comme le roi...) — Marianna Zajączko¬
wska-Abrahamowicz 201
LXXVIII. Spleen (Quand le ciel bas et lourd...) — Bolesław Wie-
niawa Długoszowski 203
LXXIX. Opętanie (Obsession) — Stanisław Korab-Brzozowski . . 205
LXXX. Pragnienie nicości (Le Gout du niani) — Marianna Za¬
jączkowska-Abrahamowicz 207
LXXXI. Alchemia cierpienia (Alchimie de la douleur) — Maria
Leśniewska 209
LXXXII. Pociągająca groza (Horreur sympathiąue) — Bohdan Wydżga . 211
LXXXIII. Heautontimoroumenos (UHeautontimoroumenos) —
Maria Leśniewska 213
LXXXIV. Nieuniknione (V Irremediable) — Jan Opęchowski . . 215
LXXXV. Zegar (UHorloge) — Artur Międzyrzecki 219
Obrazki paryskie (Tableaux parisiens) 221
LXXXVI. Krajobraz (Paysage) — Maria Leśniewska . . . ■ . . 221
LXXXVII. Słońce (Le Soleit) — Maria Leśniewska 223
LXXXVIII. Do rudej żebraczki (A une mendiante rousse) — Jan
Opęchowski 225
LXXXIX. Łabędź (Le Cygne) — Mieczysław Jastrun 229
XC. Siedmiu Starców (Les Sept Vieillards) — Jan Opęchowski . 233
XCI. Staruszeczki (Les Petites Vieilles) — Jan Opęchowski . 237
XCII. Ślepcy (Les Aveugles) — Tadeusz Lubelski 243
XCIII. Do przechodzącej (A une passante) — Jan Opęchowski . 245
XCIV. Szkielet kopaczem (Le Sąuelette laboureur) — Boh¬
dan Wydżga 247
XCV. Zmierzch wieczorny (Le Crepuscule du soir) — Jan
Opęchowski 251
XCVI. Gra (Le Jeu) — Wiktor Gomulicki 255
XCVII. Taniec śmierci (Danse macabre) — Bohdan Wydżga . . 257
XCVIII. Miłość kłamstwa (UAmour du mensonge) — Zbigniew
Bierikowski 261
XCIX. Żyje wciąż w mej pamięci... (Je n'ai pas oublie, voisine
de la ville...)— Jan Opęchowski 263
C. Sługa wielkiego serca... (La sewante au grand coeur dont
vous etiez jalouse...) — Bohdan Wydżga 265
CI. Wśród mgły i deszczu (Brumes et pluies) — Marianna
Zajączkowska-Abrahamowicz 267
CII. Sen paryski (Reve parisien) — Bohdan Wydżga . . . 269
CIII. Zorza poranna (Le Crepuscule du matin) — Adam Ważyk . 273
Wino (Le Vin)
CIV. Dusza wina (UAme du viń) — Włodzimierz Słobodnik . 275
CV. Wino gałganiarzy (Le Vin des chiffonniers) — Włodzi¬
mierz Słobodnik 277
CVI. Wino mordercy (Le Vin de l'assassiri) — Włodzimierz
Słobodnik 281
CVII. Wino samotnika (Le Vin du solitaire) — Włodzimierz
Słobodnik 285
CVIII. Wino kochanków (Le Vin des amants) — Maria Leśniewska . 287
Kwiaty zła (Fleurs du mai) 289
CIX. Zniszczenie (La Destruction) — Stanisław Korab-
-Brzozowski 289
CX. Męczennica (Une martyre) — Jan Opęchowski . . . . 291
CXI. Potępione (Femmes damnees: „Comme un betail pen-
sif...") — Kazimiera Zawistowska 295
CXII. Dwie Dobre Siostry (Les Deux Bonnes Soeurs) — Ta¬
deusz Lubelski 297
CXIII. Fontanna krwi (La Fontaine de sang) — Jan Opęchowski. 299
CXIV. Alegoria (AlUgorie) — Jan Opęchowski 301
CXV. Beatrycze (La Beatrice) — Mieczysław Jastrun . . . 303
CXVI. Podróż na Cyterę(*7ra voyage a. Cythere)— Józef Waczków . 305
CXVII. Amor i czaszka (UAmour et le crdne) — Adam M-ski . 309
Bunt (Revolte)
CXVIII. Zaparcie się świętego Piotra (Le Reniement de saint
Pierre) — Marian Piechal 311
CXIX. Abel i Kain (Abel et Cain) — Marian Piechal . . . . 315
CXX. Litania do szatana (Les Litanies de Satań) — Sta¬
nisław Korab-Brzozowski 319
Śmierć (La Mort)
CXXI. Śmierć kochanków (La Mort des amants) — Broni¬
sława Ostrowska 325
CXXII. Śmierć nędzarzy (La Mort des pauvres) — Maria
Leśniewska 327
CXXIII. Śmierć artystów (La Mort des artistes) — Tadeusz
Lubelski 329
CXXIV. Koniec dnia (La Fin de la journee) — Tadeusz
Lubelski 331
CXXV. Sen dociekliwego (Le Reve d'un curieux) — Ma¬
rianna Zajączkowska-Abrahamowicz 333
CXXVI. Podróż (Le Voyage) — Maria Leśniewska .... 335
KWIATY ZŁA. Wiersze dołączone w trzecim wydaniu z 1868 r.
(LES FLEURS DU MAL. Poemes apportes par la troisieme edition, 1868) Epigraf na potępioną książkę (Epigraphe pour un
livre condamne) — Antoni Lange 349
Smutny madrygał (Madrigal triste) — Maria
Leśniewska 351
Modlitwa poganina (La priere d'un paień) —
Maria Leśniewska 355
Buntownik (Le Rebelie) — Andrzej Nowak . . . 357
Ostrzegacz (L'Avertisseur) — Jan Opęchowski . . 359
Skupienie (Recueillement) — Maria Leśniewska . 361
Pokrywa (Le Couvercle) — Zbigniew Bierikowski . 363
Księżyc urażony (La Lunę offensee) — Czesław Jastrzę-
biec-Kozlowski 365
Otchłań (Le Gouffre) — Mieczysław Jastrun . . 367
Skargi Ikara (Les Plaintes d'un Icare) — Andrzej Nowak 369
Rachunek sumienia o północy (L'Examen de minuit)
— Tadeusz Lubelski 371
Hen daleko (Bien loin d'ici) — Bohdan Wydżga . 373
ODPRYSKI (LES EPAVES) [1866]
I. Romantyczny zachód słońca (Le Coucher du soleil roman-
tiąue) — Roman Kołoniecki 377
Wiersze potępione należące do Kwiatów zła (Les pieces condamnees
tirees des Fleurs du mai) , . 379
II. Lesbos (Lesbos) — Maria Leśniewska 379
III. Wyklęte (Femmes damnees: Delphine et Hippolyte)
— Zbigniew Bieńkowski 385
IV. Leta (Le Lethe) — Mieczysław Jastrun .... 393
V. Do tej, co zbyt wesoła (A celle ąui est trop gaie) —
Tadeusz Lubelski 395
deusz Lubelski 395
VI. Klejnoty (Les Bijoux) — Tadeusz Lubelski . . . 399
VII. Przemiany wampira (Les Metamorphoses du vampire)
— Bohdan Wydżga 403
Wiersze dworne (Galanteries) 405
VIII. Wodotrysk (Le Jet d'eau) — Maria Leśniewska . 405
IX. Oczy Berty (Les yeux de Berthe) — Andrzej Nowak . 409
X. Hymn (Hymne) — Jerzy Brzozowski 411
XI. Obietnice twarzy (Les Promesses d'un visage) — Bohdan
Wydżga . 413
XII. Potwór (Le Monstre) — Bohdan Wydżga 415
XIII. Franciscae meae laudes (Kwiaty zła, LX) 421
Epigrafy (Epigraph.es) 423
XIV. Wiersz na portret Honoriusza Daumier (Vers pour le
portrait de M. Honore Daumier) — Bohdan Wydżga . . 423
XV. Lola de Valence (Lola de Valence) — Bohdan Wydżga . 425
XVI. Na „Tassa w więzieniu" Eugeniusza Delacroix (Sur
„Le Tasse en prison" d'Eugene Delacroix) — Jan Opę¬
chowski . . . • 427
Wiersze różne (Pieces diverses) 429
XVII. Glos (La Voix) — Adam M-ski 429
XVIII. Niespodziewane (L'Imprevu) — Bohdan Wydżga . . . 431
XIX. Czynsz (La Rancoń) — Maria Leśniewska 435
XX. Do dziewczyny z Malabaru (A une Małabaraise) —
Roman Koloniecki 437
Żarty (Bouffonneries) 439
XXI. Na występ Aminy Boschetti (Sur les debuts tfAmina Bos-
chetti) — Bohdan Wydżga 439
XXII. Do p. Eugeniusza Fromentin z powodu natręta... (A
propos a"un importuń) — Bohdan Wydżga 441
XXIII. Szynk swawolny (Un cabaret foldtre) — Maria Le¬
śniewska 445
INNE PRZEKŁADY NIEKTÓRYCH WIERSZY Z KWIATÓW ZŁA
Correspondances — Maria Leśniewska 448
Ideał — Maria Leśniewska 449
Padlina — Jerzy Litwiniuk 450
De profundis clamavi — Tadeusz Bocheński .... 452
Zaproszenie do podróży — Ewa Wende 453
Moesta et errabunda — Seweryn Pollak 455
Do przechodzącej — Mieczysław Jastrun 456
Poranna szarówka — Maria Leśniewska 457
Skargi jakiegoś Ikara — Miriam (Zenon Przesmycki) 458
Kalendarium życia i twórczości Charles'a Baudelaire'a 459
Posłowie — Jerzy Brzozowski 464
Kalendarium życia i twórczości Baudelaireya
1821, 9 kwietnia — w Paryżu przychodzi na świat Charles Pierre Baudelaire. Jego ojciec, były duchowny katolicki (do 1793), później urzędnik państwowy, w wolnych chwilach malarz-amator, ma w tym momencie 62 lata.
1827 — umiera ojciec przyszłego poety. Charles spędza z matką (która
zawsze będzie najważniejszą kobietą jego życia) nostalgiczne lato w niewiel¬
kim wiejskim domu w okolicach Lasku Bulońskiego, uwiecznionym w jed¬
nym z wierszy Kwiatów zła.
1828 — pani Caroline Dufays-Baudelaire wychodzi ponownie za mąż za
majora Aupick, późniejszego generała i dyplomatę. Najbliższe lata nie
zapowiadają przyszłych nieporozumień Charlesa z rodziną. Uczy się dosko¬
nale, jego stosunki z ojczymem zdają się być bez zarzutu.
1839 — Charles, którego zachowanie w szkole budzi od przeszło roku zastrzeżenia wychowawców, zostaje usunięty z liceum Louis-le-Grand za brak dyscypliny. Mimo to w tym samym roku zdaje maturę.
1841 — Baudelaire, który pod pozorem studiów na Wydziale Prawa
prowadzi swobodne życie w Paryżu, postanawia poświęcić się wyłącznie
literaturze; zaprzyjaźnia się m.in. z Balzakiem i Nervalem. Jego rodzina,
zaniepokojona tymi planami (ojczym wybrał dla niego karierę dyplomatycz¬
ną) oraz jego „wybrykami" i „złym towarzystwem" (chyba słusznie, bo
Charles w tym mniej więcej czasie zaraził się syfilisem, który przybrał ostrą
formę od roku 1849) wysyła go w morską podróż do Indii.
1842 — Baudelaire skróciwszy podróż wraca do Paryża; poznaje m.in.
Banville'a i Gautiera. Ponieważ jest już pełnoletni, żąda swojej części spadku
po ojcu i zaczyna życie bogatego dandy: wynajmuje drogie mieszkanie,
kupuje stare sztychy i eleganckie meble, zamawia wykwintne stroje. W tym
samym czasie związuje się z Mulatką Jeanne Duval, aktorką z drugorzędnych
paryskich teatrzyków.
1843 — czasopisma stołeczne odrzucają kilka artykułów oraz nowelę
Baudelaire'a ze względu na zbyt agresywną satyrę lub „niemoralność". Do
końca tego roku miało już powstać piętnaście wierszy zamieszczonych
później w Kwiatach zła.
1844 — rodzina poety doprowadza do nałożenia kurateli na jego majątek.
W ciągu dwóch lat Baudelaire wydał niemal połowę ze 100 tysięcy franków
odziedziczonych po ojcu.
1845 — ukazuje się w formie broszury Salon 1845, pierwszy sygnowany
tekst poety (podpisuje się wówczas Baudelaire Dufays); „L'Artiste" drukuje
A une creole, pierwszy publikowany wiersz z późniejszych Kwiatów zła.
Baudelaire zaczyna tułacze życie w hotelach i umeblowanych pokojach, zmienianych od kilku do kilkunastu razy w roku.
1846 — nakładem wydawnictwa Michel Levy ukazuje się Salon 1846; „L'Artiste" drukuje dwa dalsze wiersze Baudelaire'a; stała współpraca^ po części anonimowa, z kilkoma innymi pismami.
1848 — nowe nieporozumienia z rodziną. Matka wyrzuca mu związek z Jeanne Duval, która go zdradza i wykorzystuje finansowo. Baudelaire współredaguje pisemko o orientacji socjalistyczno-republikariskiej i bierze udział w wydarzeniach czerwcowych; do roku 1850 podejmuje kilkakrotne próby objęcia redakcji różnych czasopism, w których pozostaje od tygodnia do kilku miesięcy.
1851 — w „Le Messager de 1'Assemblee" ukazuje się jedenaście wierszy
Baudelaire'a pod wspólnym tytułem Les Limbes. Dalsza współpraca z prasą,
ale poetę wciąż nękają kłopoty finansowe. Szereg materiałów nie może
doczekać się publikacji. Początek prac nad przekładami Edgara Poe.
1852 — Druk w prasie kolejnych kilku wierszy, studium o Edgarze Poe
i tłumaczeń dwóch jego opowiadań. Zerwanie z Jeanne Duval; Baudelaire
popada w długi. Pod koniec roku poeta przesyła anonimowo pani Sabatier,
której salon gromadził wówczas wiele sław życia literackiego i artystycznego,
pierwszy z jedenastu poświęconych jej wierszy (Do tej, co zbyt wesoła).
1853 — Dalsze tłumaczenia z Edgara Poe, studium Morale du joujou,
kolejne wiersze wysłane pani Sabatier (Powrotnoić, Wyznanie, Świt duchowy)
oraz w kilka miesiący później, już w roku 1854 — Hymn, Żywa pochodnia
i Co powiesz, duszo biedna, samotna...). Poza wymienionymi utworami do
„cyklu p. Sabatier" należą: Cala, Harmonia wieczorna, Flakon oraz później¬
szy wiersz Semper eadem. Fatalna sytuacja finansowa pogrąża poetę w depre¬
sji, która nie pozwala mu skorzystać z paru intratnych zamówień (libretto,
dramat bulwarowy).
1854 — druk Historii niesamowitych i Nowych historii niesamowitych
Edgara Poe w odcinkach; romans z aktorką Marie Daubrun, której poświęco¬
ny jest w Kwiatach zła cykl wierszy; rozpoczyna go Trucizna, a kończy Do
Madonny.
1855 — w dwóch czasopismach ukazuje się studium Baudelaire'a
o Wystawie Światowej; w „La Revue des Deux Mondes" osiemnaście
wierszy Baudelaire'a po raz pierwszy opatrzonych wspólnym tytułem Kwiaty
zła. Recenzja „Le Figaro" jest druzgocąca.
1856 — wydawnictwo Michel Levy publikuje przekład Opowieści niesa¬
mowitych E. Poe. Ponowne zerwanie z Jeanne.
1857 — luty-kwiecień; rozpoczyna się druk w odcinkach Przygód Artura
Gordona Pyma Edgara Poe, ukazują się Nowe opowieści niesamowite (Michel
Levy), prasa drukuje szereg wierszy z zapowiadanych Kwiatów zła. Umiera
generał Aupick.
25 czerwca: w sprzedaży ukazuje się I wydanie Kwiatów zła (wydawca Poulet-Malassis i de Broise, nakład 1100 egzemplarzy). Gwałtowny atak „Le Figaro" powoduje wszczęcie procesu sądowego i zatrzymanie nakładu. Dwudziestego sierpnia sąd nakazuje usunięcie z książki sześciu wierszy i skazuje poetę oraz wydawcę na kary grzywny.
W prasie ukazuje się sześć pierwszych poematów prozą, eseje o kilku francuskich i obcych karykaturzystach, studium o Pani Bovary oraz kilka nowych wierszy, włączonych później do drugiego wydania Kwiatów. W tym¬że roku na miejsce efemeryczny romans Baudelaire'a z panią Sabatier.
1858 — duszności, bóle nóg i brzucha — symptomy nasilającej się
choroby wenerycznej; ból skłania poetę do używania narkotyków. Baudelaire
nie ma stałego mieszkania w Paryżu, przebywa głównie u Jeanne Duval
i w domu matki w Honfleur.
Nakładem Michela Levy ukazują się Przygody Artura Gordona Pyma; w prasie m. in. studium na temat haszyszu i sonet Duellum.
1859 — w prasie ukazują się kolejne przekłady z Edgara Poe, studia
o Asselineau i Gautierze oraz wiersze: Żądza nicości, Opętany, Danse
macabre, Sisina, Podróży Albatros, Włosy, Siedmiu Starców, Staruszeczki,
Maska, Pieśń jesienna i Sonet jesienny.
1860 — Baudelaire wynajmuje stałe mieszkanie, ale przemieszkuje tam
tylko od czasu do czasu: faktycznie zajmują je Jeanne, od ubiegłego roku
ciężko chora (częściowy paraliż) i jej brat(?), rzekomo opiekujący się nią,
w istocie żyjący na jej koszt.
Poeta zachwyca się muzyką Wagnera, graną w tym roku w Paryżu po raz pierwszy.
Nakładem Poulet-Malassisa wychodzą Sztuczne raje.
W prasie ukazują się kolejne wiersze: Do Madonny, Łabędź, Szkielet kopaczem. Sen paryski, Miłość kłamstwa, Sen dociekliwego, Semper eadem, Obsesja, Alchemia bólu, Sympatyczna zgroza, Zegar, Ślepcy, Do przecho¬dzącej, Zjawa, Piosenka popołudniowa i Hymn do piękna.
1861 — ukazuje się II wydanie Kwiatów zła (Poulet-Malassis i de Broise),
poszerzone o 35 wierszy, lecz bez wierszy „potępionych". W prasie: szereg
szkiców literackich, zamieszczonych później w Sztuce romantycznej^ szkic
o Wagnerze, artykuł o Delacroix; nowe wiersze: Glos, Fajka pokoju (przekład
z Longfellowa), Modlitwa poganina, Buntownik, Ostrzegacz, Epigraf na
potępione wiersze, Skupienie, oraz dziewięć małych poematów prozą.
Pojawiają się nowe objawy chorobowe. Sytuacja materialna poety (mimo zapomóg rządowych i pomocy matki) jest fatalna; nękają go stany depresyjne, myśli o samobójstwie. W tej sytuacji Baudelaire podejmuje zaskakującą decyzję o zgłoszeniu swej kandydatury do Akademii Francuskiej oraz starania (bezowocne) o jej poparcie przez m. in. Sainte-Beuve'a, Lamarti-
ne'a, Vigny'ego. Marzenia o fotelu akademickim, Legii Honorowej czy dyrekcji subwencjonowanego teatru nie oznaczają bynajmniej kapitulacji wobec mieszczańskiego społeczeństwa: poeta pragnie za wszelką cenę uspo¬koić matkę, dla której sytuacja życiowa Charlesa jest źródłem nieustannej zgryzoty.
1862 — umiera na wylew krwi do mózgu przyrodni brat poety.
Baudelaire wycofuje swoją kandydaturę do Akademii. Jego wydawca,
Poulet-MalassiSj trafia do więzienia za długi.
W prasie ukazują się m. in. dwa artykuły o akwafortystach, szereg przedruków dawnych wierszy, a ponadto: Romantyczny zachód słońca, Pokrywa, Otchłań, Księżyc urażony, Skargi Ikara oraz kilkanaście poematów prozą. Również w tym roku Baudelaire pisze ostatnie myśli-aforyzmy z Les Fusees (pierwsze zapisy pochodzą z roku 1855).
1863 — Baudelaire podpisuje z firmą wydawniczą Hetzel umowę na III
wydanie Kwiatów zła i Paryski spleen (Małe poematy prozą). Autor nie
dotrzymał tej umowy.
Ukazuje się kolejny tom przekładów opowiadań Poego, Eureka (Michel Levy); w prasie kolejne wiersze: Niespodziewane, Rachunek sumienia o półno¬cy, siedem nowych poematów prozą, studia o Delacroix i Constantinie Guysie (to ostatnie w... „Le Figaro"!).
Poulet-Malassis po bankructwie swojej firmy i skazującym go wyroku chroni się przed francuską sprawiedliwością w Brukseli.
1864 — „Le Figaro" rozpoczyna druk Paryskiego spleenu, lecz przerywa
go wkrótce, gdyż poematy prozą „nudziły czytelników". W innych pismach
ukazują się dalsze poematy prozą oraz wiersze: Na Tassa w więzieniu, Daleko
stąd, Oczy Berty.
Baudelaire wyjeżdża do Brukseli. Liczy na tournee odczytowe, współpra¬cę z tamtejszą prasą, wydanie swych dzieł krytycznych (późniejsze Curiosites esthetiąues i Sztuka romantyczna) oraz wznowienie Sztucznych rajów. Odczyty przyniosły jednak fiasko, podobnie upatrzony wydawca nie okazał zainteresowania dziełami poety. Baudelaire czuje się w Brukseli fatalnie, do nerwowego rozstroju dołączają się zaburzenia trawienne, kłopoty z sercem i gorączka. ~Z „zemsty" za małoduszność Belgów poeta pisze książkę--pamflet La pauvre Beigiąue.
1865 — Baudelaire pozostaje w Brukseli z obawy przed swymi paryskimi
wierzycielami. Jedyną osobą, którą chętnie widuje, jest Malassis; z jego
inicjatywy w „La Petite Revue" ukazują się wiersze okolicznościowe
powstałe w Belgii. Nieco później prasa drukuje Wodotrysk, Do Malabarki,
Okup i Hymn. Ukazuje się również ostatni tom Poego, Opowieści groteskowe
i poważne (Michel Levy).
Zdrowie poety dalej się pogarsza: w wieku 44 lat wygląda jak starzec. Skarży się na demobilizujące „odrętwienie", które uniemożliwia mu pracę na
jego normalnym poziomie. W istocie nie jest w stanie wykończyć utworów, które zamierzał wydać w Belgii, ani La Pauwe Belgiąue.
W Paryżu poeci najmłodszej generacji odkrywają tymczasem Kwiaty zła. Zaskoczony Sainte-Beuve, powiadamiając poetę o entuzjastycznym studium Paula Verlaine'a (21 lat) i artykule niewiele starszego Stefana Mallarmego, pisze: ,,Gdyby pan był tutaj, stałby się pan, dobrowolnie albo wbrew woli, autorytetem, wyrocznią...*. Baudelaire na wiadomość o swym powodzeniu wśród nieznanych młodych poetów reaguje z początkiem 1866 roku gnie¬wem: „Boję się ich (...) Nie chcę niczego innego, jak być sam".
1866 — w „Parnasse contemporain" ukazuje się szesnaście wierszy Baudelaire'a, nie figurujących w II wydaniu Kwiatów; zostały opatrzone tytułem Nowe Kwiaty zła. Nie można wykluczyć, że ich układ był zgodny z autorską wizją III wydania Kwiatów zła.
W Brukseli ukazują się nakładem Malassisa Les Epaves (Odpryski).
W marcu w czasie wycieczki do Namur Baudelaire traci przytomność. Prawa część ciała jest dotknięta paraliżem, mowa poety staje się wysilona i niewyraźna. W następnych tygodniach afazja się pogłębia. W połowie kwietnia Baudelaire jest w stanie wypowiedzieć tylko jedno słowo: Crenom!
Z początkiem lipca matka przewozi Baudelaire'a do Paryża, gdzie jest umieszczony kolejno w dwóch klinikach, ale jego stan się nie poprawia.
1867, 31 sierpnia — Charles Baudelaire umiera.
1[zasłonięte]868-18 — Michel Levy publikuje 7 tomów Dzieł zebranych Baudelai¬re^ w opracowaniu Banville'a i Asselineau.
1887 — w dwudziestolecie śmierci poety wydawnictwo Quantin publikuje Baudelaire'owskie inedita: korespondencję, dzienniki poufne, Les Fusees (Race) i Moje obnażone serce. Całość opatrzona jest pierwszym dogłębnym studium biograficznym.
Po roku 1900 wydane zostały w trzech seriach listy Baudelaire'a do matki i do bliskich.
J-B,
WIELKOŚĆ 24X17CM,LICZY 485 STRON.
STAN :OBWOLUTA DB-,OKŁADKA BDB-,ZAGIĘTE KARTKI 247-254 /PATRZ SKANY/,POZA TYM STAN W ŚRODKU BDB.
KOSZT WYSYŁKI WYNOSI 8ZŁ - PŁATNE PRZELEWEM
/ PRZESYŁKA POLECONA PRIORYTETOWA + KOPERTA BĄBELKOWA / .
WYDAWNICTWO LITERACKIE KRAKÓW 1990.
INFORMACJE DOTYCZĄCE REALIZACJI AUKCJI,NR KONTA BANKOWEGO ITP.ZNAJDUJĄ SIĘ NA STRONIE "O MNIE" ORAZ DOŁĄCZONE SĄ DO POWIADOMIENIA O WYGRANIU AUKCJI.
PRZED ZŁOŻENIEM OFERTY KUPNA PROSZĘ ZAPOZNAĆ SIĘ Z WARUNKAMI SPRZEDAŻY PRZEDSTAWIONYMI NA STRONIE "O MNIE"
NIE ODWOŁUJĘ OFERT KUPNA!!!
ZOBACZ INNE MOJE AUKCJE
ZOBACZ STRONĘ O MNIE
